News » "Ημερολόγιον Εκστρατείας (1918-1921)" του Λουκά Ψωμά
Posted on 08 Oct 2020 09:50
Ημερολόγιον Εκστρατείας (1918-1921) / Λουκάς Κ. Ψωμάς
UNIVERSITY STUDIO PRESS
 |
 |
 |
ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Ενώ ολόκληρη η Ευρώπη βρίσκεται στον στρατιωτικό αναβρασμό του Πρώτου Μεγάλου Πολέμου, η Ελλάδα επιλέγει καθυστερημένα στρατόπεδο. Έτσι, το καλοκαίρι του 1917 η χώρα μας εισχωρεί στις συμμαχικές δυνάμεις της Εγκάρδιας Συνεννόησης (Αντάντ) και οδηγείται σε δύο επιστρατεύσεις, ώστε να ενισχυθεί το αγγλογαλλικό στράτευμα που πολεμούσε στη Μακεδονία.
Ο ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΡΟΛΟΣ
Ανταποκρινόμενος ο εικοσιτετράχρονος Λειβαδίτης Λουκάς Κ. Ψωμάς στη δεύτερη επιστράτευση, που κήρυξε η κυβέρνηση Βενιζέλου τον Ιανουάριο του 1918, εντάσσεται στις δυνάμεις του ελληνικού στρατού. Ο θρίαμβος δε θα καθυστερήσει, θα σημειωθεί τον Μάιο με την αποφασιστική μάχη στο Σκρα. Ωστόσο, οι άντρες δε θα αποστρατευτούν. Ο εθνικός διχασμός και η ζοφερή εκστρατεία στην Μικρασία ελλοχεύουν και απαιτούν τα όπλα.
Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
Μέσα σε αυτές τις διεθνείς συγκυρίες ο νεαρός στρατιώτης Λουκάς Ψωμάς εκπαιδεύεται ως τηλεφωνητής διαβιβάσεων και στέλνεται στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Το ημερολόγιό του αποτελούν 500 καλλιγραφικές και πυκνογραμμένες σελίδες με τακτική χρονική ακολουθία. Αυτές αποκαλύπτουν έναν προσεχτικό παρατηρητή, έναν λεπτομερή τοπογράφο, έναν ενημερωμένο ανταποκριτή με διορατικότητα κι αξιοσημείωτη ακρίβεια.
Ο Λουκάς Ψωμάς γράφει την ιστορία άμα τη γενέσει της. Ο ρους των ακάθεκτων γεγονότων βαίνει παράλληλα προς την καταγραφή των δικών του βιωμάτων, ανοίγοντας έτσι το ημερολόγιο σε δύο περιοχές:
-τη στρατιωτική και διπλωματική σε καιρούς ταραχώδεις,
-την προσωπική, όπου ένας χαρισματικός νέος συμπαρασύρεται από κοσμοϊστορικούς χείμαρρους, αλλά δεν πνίγεται. Επιζεί, επιστρέφει στη Λιβαδειά, δημιουργεί. Έχει, όμως, προφτάσει εν των μεταξύ να αποτυπώσει και τη δική του μικρή ιστορία στο μέτωπο, που είναι η ατομική πρόσληψη της μεγάλης και αδυσώπητης Ιστορίας.
Η ΤΥΧΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Ο Λουκάς Ψωμάς απέκρυψε την ύπαρξη του ημερολογίου, καταχώνιασε σε μυστικό λημέρι κάθε ανάμνησή του. Τα θέλγητρα της ειρηνικής ζωής τον κέρδισαν, ίσως πάλι η μαστιγωμένη μνήμη έπρεπε να κρυφτεί για να επουλωθεί ή και να απαλειφθεί εντελώς. Ο Ψωμάς προφανώς κατανοούσε πως η γλώσσα αφήνει διακριτά ψυχικά αποτυπώματα, κάθε λέξη ερεθίζει αισθήσεις και συναισθήματα, διεγείρει συνειρμούς από τα παλιά. Άφησε, λοιπόν, τη λήθη να περιβάλει τις εξομολογήσεις του και αποδύθηκε στον αγώνα της καθημερινής δημιουργίας, που απαιτεί κι αυτός έναν ηρωισμό.
Ο φωτισμός του αφανούς κειμηλίου από τα εγγόνια του παππού Λουκά (κοντά έναν αιώνα μετά) συγκινεί και μας προσκαλεί σε πνευματική συνομιλία με αυτόν τον συντοπίτη, που διακατεχόταν από αξίες και κατέγραφε επάξια το ιστορικό γίγνεσθαι. Που βαστούσε τον κονδυλοφόρο πεισματικά σαν όπλο και πολεμούσε με αυτόν για μεγάλες ιδέες. Που αφουγκράστηκε την Ιστορία και άφησε ειρηνικό λάφυρο στους ερευνητές της τα γραπτά του.
«Τώρα έάν ή έκστρατεία αύτή έγένετο καλώς ή κακώς,
ή έπρεπε νά γίνη ή όχι
δέν δυνάμεθα ημείς νά κρίνωμεν,
άλλ’ άς άφήσωμεν τήν 'Ιστορίαν, τόν δικαιότερον αυτόν κριτήν
νά κρίνη καί να καταδικάση ή έξυμνήση τούς πρωτεργάτες αύτής.»
~Κατερίνα Δημόκα
Από τον Κατάλογό μας
Σου άρεσε το άρθρο; Βαθμολόγησέ το!
Latest Blog:
Εργαστήρια πειραμάτων posted on 20 Feb 2024 09:09
