ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΙΜΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ

News » ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΙΜΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ
Posted on 31 Mar 2016 14:08

Τα προγραμματισμένα μαθήματα Παγκόσμιας Ιστορίας από την πανεπιστημιακό Μαρία ξεκίνησαν με θέμα του πρώτου τριημέρου (4,5,6/3/16) "ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΙΜΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ"
(στο τέλος του κειμένου μπορείτε να παρακολουθήσετε τα σχετικά βίντεο)

Table of Contents

Κεντρικά σημεία των εισηγήσεων

Videos

Υπόλοιπα μαθήματα

Κεντρικά σημεία των εισηγήσεων

Η εξέλιξη του ανθρώπου από ανθρωποειδές σε άνθρωπο διήρκεσε εκατομμύρια χρόνια. Από τις μέχρι τώρα ενδείξεις, κοιτίδα του ανθρώπου θεωρείται η Α. Αφρική. Κατά την μακρά περίοδο της φάσης του ως τροφοσυλλέκτη και κυνηγού, ο άνθρωπος μετακινούνταν σε ομάδες με σχετική κοινωνική ισότητα που, σταδιακά, σχημάτισαν φυλές. Ο άνθρωπος αναπτύσσει δεξιότητες/ κατασκευάζει όλο και τελειότερα εργαλεία και όπλα/ ελέγχει και χρησιμοποιεί την φωτιά/ αναπτύσσει γλώσσες επικοινωνίας/ θάβει τους νεκρούς του. Σχετικά πρόσφατα -μετά το 50.000 π.Χ- περνά στην Αυστραλία, μέσω Νέας Γουινέας/ και στην Αμερική από την Ασία και την Ιαπωνία, μέσω Βεριγγείου πορθμού.

Με το τέλος της εποχής των παγετώνων, ο άνθρωπος σταδιακά κατακτά την γεωργία και εξημερώνει ζωά και φυτά. Παρατηρείται μεγάλη αύξηση πληθυσμού σε σχέση με το παρελθόν, παρότι τώρα ο άνθρωπος -λόγω του στενότερου συγχρωτισμού- είναι περισσότερο εκτεθειμένος σε επιδημίες και ασθένειες. Πρωιμότερη ανάπτυξη της γεωργίας (από το 10.000 π.Χ., περίπου, και εξής), κατά τις μέχρι τώρα ενδείξεις, παρατηρείται στην Εγγύς και Μέση Ανατολή μεταξύ τών ποταμών Τίγρη και Ευφράτη / στην Αίγυπτο περί τον ποταμό Νείλο/ στην Ελλάδα και στο Αιγαίο/ στην Κίνα περί τον Κίτρινο ποταμό/ στην Β. Αφρική/ στην Ινδία περί τον Ινδό ποταμό/ στην Κ. και Ν. Αμερική/ σε περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής. Μεγάλα τμήματα του κόσμου -όπως π.χ. η Αυστραλία, ή ευρείες περιοχές στην υποσαχάρια Αφρική, Β. και Ν. Αμερική και Β. Ασία- παρέμειναν χώροι τροφοσυλλεκτών και κυνηγών και δεν έφθασαν ποτέ στην γεωργική επανάσταση, την οποία και γνώρισαν στην σύγχρονη εποχή -μετά τον 16ο μ.Χ. αι.- μέσω των Ευρωπαίων.

Η γεωργία αναγκάζει τον άνθρωπο να εγκατασταθεί σε σταθερούς οικισμούς, που, σταδιακά, θα εξελιχθούν σε χωριά, πόλεις, κράτη και αυτοκρατορίες (πρώτη αυτοκρατορία στην ανθρώπινη ιστορία θεωρείται εκείνη του Σαργών Α΄, αρχηγού των Ακκαδίων, στην Μεσοποταμία, το 2296 π. Χ). Η σταθερή εγκατάσταση, η γεωργική ενασχόληση στον κύκλο του έτους καθώς και η ανάγκη καταγραφής των αποθεμάτων τροφής που παρέχει η γεωργία οδηγούν τον άνθρωπο στην ανακάλυψη της γραφής (στην τέταρτη χιλιετία π.Χ στην Μεσοποταμία από τους Σουμέριους και, περίπου την ίδια εποχή, στην Αίγυπτο∙ περί το 1100 π.Χ. ανακαλύπτεται το αλφάβητο από τους Φοίνικες και τελειοποιείται από τους Έλληνες)/ στα μαθηματικά/ στην αστρονομία/ στην μέτρηση του χρόνου/ στην χρήση των μετάλλων. Οι ίδιες αυτές πρωτόγνωρες οικονομικές πραγματικότητες δημιουργούν νέες ανάγκες, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη μιας πιο συγκροτημένης, σύνθετης και περίπλοκης κοινωνίας που, σταδιακά, οδηγείται στην δημιουργία: αποθηκών/ ατομικής ιδιοκτησίας/ εμπορίου/ συστημάτων άρδευσης/ υπαλλήλων για την φύλαξη αποθηκών και οικισμών καθώς και για την φροντίδα των συστημάτων άρδευσης/ καταμερισμού εργασίας/ ταξικής διαστρωμάτωσης/ πολιτικής εξουσίας/ γραφειοκρατίας/ συστημάτων παιδείας/ δημοσίων κτιρίων/ στρατών/ ναών/ ιερατείων/ θεσμών/ νομοθεσίας (περίφημες στον τομέα αυτόν είναι οι πρώιμες νομοθετικές κατακτήσεις των Σουμερίων και Βαβυλωνίων, όπως, π.χ., του βαβυλώνιου βασιλέα Χαμουραμπί το 1686 π.Χ.)/ θρύλων και επών (σημαντικότατο το πρώιμο σουμεριακό Έπος του Γκιλγκαμές, το οποίο και καταγράφεται το 2100 π.Χ., σε ακκαδική γλώσσα). Το άροτρο και η χρήση υποζυγίων και αροτριώντων ζώων διαδίδεται, αν και όχι παντού (στην αμερικανική ήπειρο π.χ., όπου η γεωργία ανακαλύφθηκε σχετικά ενωρίς, η σπορά γινόταν, μέχρι την έλευση των Ευρωπαίων τον 16ο αι. μ.Χ., ως επί το πλείστον, με το χέρι, με την βοήθεια αιχμηρού οργάνου).

Παράλληλα με τους γεωργούς (και, κυρίως, στην Κ. Ασία, από τις ακτές του Ειρηνικού μέχρι και την ευρωπαϊκή Ρωσία) αναπτύσσονται στις στέπες νομαδικοί κτηνοτροφικοί πληθυσμοί που χαρακτηρίζονται από πολεμικότητα και επιθετικότητα/ ζουν με σχετική κοινωνική ισότητα σε γένη και φυλές υπό την καθοδήγηση γερόντων και πολεμιστών/ μετακινούνται με τα βραχύσωμα, ανθεκτικά άλογά τους/ εκθρέφουν ζώα (κυρίως πρόβατα)/ κατοικούν σε σκηνές/ δεν έχουν γραφή και –κατά κανόνα- είναι παγανιστές και σαμανιστές, χωρίς ναούς και ιερατείο.

Στην Μεσοποταμία και την Εγγύς και Μέση Ανατολή εναλλάσσονται πολιτισμοί και λαοί: Σουμέριοι, Ακκάδιοι, Χετταίοι, Αμορίτες, Ασσύριοι, Ισραηλίτες, Βαβυλώνιοι, Αραμαίοι, Φοίνικες, Χαλδαίοι, Μήδοι, Πέρσες. Οι τελευταίοι (είτε από τον 6ο αι. π.Χ. ως ζωροάστρες, είτε από τον 7ο αι. μ.Χ. ως μουσουλμάνοι σιίτες και σουφιστές) αναδεικνύονται σε σημαντικό πόλο πολιτισμού με διαχρονικές κατακτήσεις στην διοίκηση, την νομοθεσία, την αρχιτεκτονική, την ποίηση, τις τέχνες και τα γράμματα.