Η Άνοιξη στο Μυθολογικό Εργαστήρι μας

News » Η Άνοιξη στο Μυθολογικό Εργαστήρι μας
Posted on 08 Apr 2015 08:52

Στο Μυθολογικό Εργαστήρι τα παιδιά επεξεργάστηκαν σε τρεις ενότητες μύθους, σύμβολα, γιορτές και παραδόσεις που σχετίζονται με την Άνοιξη.

amygdalia.jpg

Στην πρώτη ενότητα ασχολήθηκαν με έθιμα της άνοιξης που έρχονται από την αρχαιότητα.
Σύμφωνα με ένα μύθο η γη ήταν κάποτε ξαπλωμένη και δεν υπήρχαν 4 εποχές αλλά δύο. Στο ένα ημισφαίριο ήταν πάντα καλοκαίρι και στο άλλο πάντα χειμώνας. Κάποια στιγμή η γη έγινε μια σφαίρα που την διαπερνούσε κάθετα ένας άξονας, στον οποίο περιφερόταν γύρω-γύρω. Από τότε ξεκίνησε η εναλλαγή των εποχών, τότε ξεκίνησε ο χρόνος να είναι κυκλικός να υπάρχει ο θάνατος και η αναγέννηση της φύσης.

Σε όλους τους πολιτισμούς ο ερχομός της Άνοιξης γιορταζόταν με γιορτές, που ήταν γιορτές χαράς, ανανέωσης, με κίνηση, με χορό και με τραγούδια.

Την πρώτη μέρα του Μάρτη, για να αποτραπεί η βλαβερή επίδραση του ήλιου, τα παιδιά φορούν «μάρτη», στον καρπό του χεριού ή στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού. Είναι ένα βραχιόλι φτιαγμένο από κλωστή άσπρη – κόκκινη ή χρυσή. Διάφοροι μελετητές λένε ότι αυτό σχετίζεται με την «Κρόκη», που οι μύστες των Ελευσίνιων μυστηρίων έδεναν στο δεξί χέρι και στο αριστερό πόδι. Τα παιδιά το φοράνε μέχρι να δούνε τα πρώτα χελιδόνια, τότε θα κρεμάσουν το βραχιόλι στο κλαδί ενός δέντρου για να το πάρουν τα χελιδόνια που φτιάχνουν τη φωλιά τους. Σε άλλες περιπτώσεις τα παιδιά φοράνε τον «Μάρτη» μέχρι την Ανάσταση και είτε τον κρεμάνε στο φιτίλι της λαμπάδας τους για να καεί είτε θα το δέσουν στη σούβλα

xelidoni.jpg

Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, την πρώτη Μαρτίου ή στις 21 Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας, τα παιδιά γυρνάνε στα σπίτια κρατώντας ένα αρθρωτό ομοίωμα χελιδονιού, την «χελιδόνα», και τραγουδούν ένα είδος καλάντων, τα χελιδονίσματα. Το έθιμο της χελιδόνας, έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα, και επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας σε πολλά μέρη της Ελλάδας όπως Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη και Δωδεκάνησα. Την «χελιδόνα» σε κάποιες περιοχές την στολίζουν με φύλλα κισσού, που είναι χαρακτηριστικό της αειθαλούς βλάστησης, σε άλλες, με ζουμπούλια ή άλλα ανοιξιάτικα λουλούδια, κι αλλού της κρεμούν κουδουνάκια και πολύχρωμα χαρτιά. Οι «Χελιδονιστές», οι οποίοι ήταν κυρίως παιδιά αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις ενήλικες, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Παλιά, οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι, αυγά και σε λίγες περιπτώσεις χρήματα. Τα λεφτά καθώς και ότι προϊόντα μάζευαν τα παιδιά τα αφιέρωναν στην εκκλησία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα χελιδονίσματος είναι η «Περπερούνα», από τη συλλογή της Δόμνα Σαμίου:

Xελιδόνα έρχεται
απ’ τη Mαύρη θάλασσα
θάλασσα ν-απέρασε
έκατσε και λάλησε.
Mώρ’ καλή νοικοκυρά
σέβα, έβγα στο κελάρι
φέρε αυγά σαρακοστιά
και σκοινιά πεντηκοστά
για να δέσομε το Μάρτη
και το τσιλιμπουρδάκι
κι αν δεν έχετε αυγά
παίρνομε την κλωσσαριά
να γεννάει, να κλωσάει
και να σέρνει τα πουλιά.


Διασώζεται από τον Αθηναίο γύρω το 200 μ.Χ. τραγούδι της χελιδόνας το οποίο έχει μεγάλες ομοιότητες στον στίχο με τα σημερινά χελιδονίσματα:

«Ήλθε, ήλθε χελιδών (Ήρθε, ήρθ” η χελιδόνα)
καλάς ώρας άγουσα καλούς ενιαυτούς (φέρνοντας καλοκαιριά και καλή χρονιά)
επί γαστέρι λευκά, επί νώτα μέλαινα (στην κοιλιά της άσπρη και στη ράχη μαύρη)
Παλάθαν συ προκύκλει εκ πίονος οίκου (Πέταξε μας μια αρμαθιά απ” το πλούσιο σπίτι σου)
οίνου τε δέπαστρον, τυρών τε κάνιστρον (και μια κούπα με κρασί και πανέρι με τυρί)
και Πυρών α χελιδών και λεκιθίταν (και σταράκι η χελιδόνα και τσουρέκι)
Ουκ απωθείται. Πότερ” απίωμες ή λαβώμεθα; (Δεν περιφρονεί. Τι θα γίνει; Φεύγουμε ή παίρνουμε;)
Ει μεν τι δώσεις ει δε μη, ουκ εάσομες (Αν μας δώσεις κατιτίς, ειδαλλιώς δε φεύγουμε)
Ή ταν θύραν φέρομες ή θυπερθυρον (ή την πόρτα παίρνουμε ή τ” ανώφλι της)
Ή ταν γυναίκα ταν έσω καθημέναν (ή την κυρά που μέσα κάθεται)
μικρά μεν εστί, ραδίως νιν οίσομες (μικρή είναι κι εύκολα την παίρνουμε)
Αν δη φέρης ρι, μέγα δη τι φέρεις (κι αν μας δώσεις κατιτίς κοίτα να “ν” της προκοπής)
Άνοιγ”, άνοιγε ταν θύραν χελιδόνι (Άνοιγε, άνοιγε την πόρτα στη χελιδόνα)
Ου γαρ γέροντες εσμέν, αλλά παιδιά (Γέροντες δεν είμαστε, είμαστε παιδιά)

Άλλο έθιμο είναι η ψευδολογία που υπάρχει την 1η Απριλίου. Είναι σύμβολο της ανοιξιάτικης πάλης και του ξεγελάσματος των βλαπτικών δυνάμεων, που θα μπορούσαν να εμποδίσουν τον ερχομό της Άνοιξης και την αναγέννηση της φύσης.

avga.jpg

Τα κόκκινα αυγά, κοσμογονικό σύμβολο, συνδέονται με τον τάφο απ’ όπου ξεπηδά η ζωή –αναγέννηση-. Τα αυγά συμβολίζουν την αναγέννηση γιατί γεννιούνται δύο φορές μία σαν αυγό και μία σαν πουλί.

Στην αρχαιότητα δυο μεγάλες γιορτές υπήρχαν τα Ανθεστήρια και τα Αδώνια, γιορτές που κινούνταν όπως και το Πάσχα των ορθόδοξων Χριστιανών, ανάμεσα σε δύο άκρα: την άκρατη χαρά για τη ζωή και την βαθιά θλίψη για το θάνατο. Γιορτές αφιερωμένες στην αναγέννηση της φύσης.

Υπεύθυνη του Εργαστηρίου ήταν η Νιαβή Βασιλική με βοηθούς την Κατερίνα Μπελεσάκου και τη Νίκη Καγιά.

Σου άρεσε το άρθρο; Βαθμολόγησέ το!

αξιολόγηση: 0+x

Latest Blog:

Εκτός αν ορίζεται διαφορετικά, το περιεχόμενο αυτής της σελίδας διανέμεται σύμφωνα με την άδεια Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 License